Qonning albuminga tahlili

Albumin uchun qon tahlili buyrak va jigar holatini tekshirish uchun o’tkaziladi. Bundan tashqari, bemorning ozuqaviy holatini tekshirishga yordam beradi. Ushbu tekshirish ko’pincha biokimyoviy qon tahlili o’tkazilganda (organlarning ishini har tomonlama baholash) buyuriladi. Hozrgi paytda har kim albuminni tahlil qilishi mumkin, uning narxi hatto shoshilinch test uchun ham baland emas.

Tavsif

Albumin plazma oqsillaridan biridir. Uning ulushi barcha oqsil molekulalarining 65% ni tashkil etadi. Albumin jigarni ishlab chiqaradi, ammo jigarda uning ozgina qismi qoladi. Qolganlari qonga o’tib ketadi. Sog’lom insonda kuniga o’rtacha 10-15 g protein sintez qilinadi.

Albumin bir nechta muhim vazifalarni bajaradi. Avvalo, u tanadagi doimiy qon hajmini saqlaydigan plazma onkotik bosimini tartibga soladi. Plazma to’qimalarga qaraganda ko’proq oqsillarni o’z ichiga oladi. Ular suvni bog’lab, qon oqimini tark etishga yo’l qo’ymaydilar.

Shuningdek, albumin turli xil organik va noorganik moddalarni tashiydi:

• gormonlar;
• bilirubin;
• kalsiy ionlari;
• yog’li kislotalar;
• analgetiklar;
• og’ir metallar;
• antibiotiklar.

Tana oziq-ovqat bilan birga yetarli aminokislotalarni olmasa, ularni albumin ta’minlanadi.

Albuminga tahlili jigar va buyraklarning holatini tekshirishga, shuningdek revmatik va onkologik patologiyalarni aniqlashga imkon beradi.

Shifokorlar uchun vaqt o’tishi bilan onkotik bosimning pasayishiga olib keladigan albumin (gipoalbuminemiya) ning past konsentrasiyasini o’z vaqtida aniqlashlari muhimdir. Natijada, suyuqlik qon oqimidan to’qimalarga o’tadi va ularda to’planadi. Oqsillarsiz shish paydo bo’ladi. Ular «och» deb ham ataladi.

Gipoalbuminemiya ko’pincha jigar sirrozi kasaliga chalingan bemorlarda rivojlanadi, chunki ularda albumin va boshqa oqsillarni ishlab chiqarilishi buziladi va portal venada bosim oshadi. Odatda qorin bo’shlig’ida shish paydo bo’ladi. Agar patologiya rivojlansa, tananing boshqa qismlarida ham shish paydo bo’lishi mumkin. Jigar sirrozining havfliligini aniqlash uchun shifokorlar Child-Pugh shkalasidan foydalanadilar. Qonda albuminni tahlil qilish ushbu tekshiruvning muhim qismidir.

Sirozdan tashqari, boshqa omillar ham gipoalbuminemiyani qo’zg’atadi:

• jarohatlar;
• yuqumli kasalliklar;
• kam oqsilga ega parhez;
• onkologik kasalliklar;
• endokrin tizimi kasalliklari;
• ichakdagi oqsillarning yomon so’rilishi;
• buyrak patologiyalarida siydik bilan birga albuminning ko’p miqdorda chiqib ketishi;
• homiladorlikning uchinchi trimestri.

Homilador ayollarda nisbiy gipoalbuminemiya rivojlanadi – albumin konsentrasiyasi o’zgarmaydi, qon hajmi esa oshadi. Shuning uchun, bo’lajak onalarga albuminni qondagi miqdorini tahlil qilish odatda faqat jigar va buyrak kasalligidan shubha qilingan taqdirda buyuriladi.

Ko’p hollarda albumin (gipoalbuminemiya) darajasining oshishi sog’liq uchun xavfli emas. Biroq, istisnolar mavjud. Gipoalbuminemiya turli patologiyalar fonida kuchli suvsizlanish bilan bog’liq bo’lsa, bemorlarning holati yomonlashadi.

Tekshirish usuli

BCG usuli: oqsil miqdori albuminli kompleksning rang berish jadalliligiga qarab aniqlanadi.

Tekshirish uchun material

Odatda albumin tahlili venadagi qonni o’rganish uchun amalga oshiriladi. Ushbu test aniqroq natijalarni beradi. Biroq, ba’zida venadan qon olishning iloji yo’q va shifokorlar kapillyarlardan namuna olishadi. Ushbu usul bemorlarga tavsiya etiladi:

• qiyin topiladigan tomirlar bilan;
• yuqori darajadagi semirish;
• tananing ko’p qismi kuygan bo’lsa;
• tomirlarning trombozga moyilligi;
• 7 yoshda bo’lgan bolalarga.

Qondagi albumin darajasini nima pasaytiradi?

Ushbu oqsilning konsentrasiyasi tanada kamroq albumin ishlab chiqarilganda va uning yo’qolib borishi ko’payganda kamayadi. Ushbu hodisalarning sabablari:

• nefrotik sindrom, diabetik nefropatiya;
• siroz va gepatitda jigarning jiddiy shikastlanishi;
• revmatik kasalliklar;
• og’ir kuyishlar;
• ko’p miqdorda qon yo’qotish;
• tireotoksikoz;
• to’qimalar va organlarning shikastlanishi;
• sepsis va yuqumli kasalliklar;
• ichak kasalliklari;
• onkologik kasalliklar;
• qon hajmining oshishi;
• ochlik va oziq-ovqatda oqsil yetishmasligi;
• gormonal dorilarni qabul qilish;
• ba’zi dorilarning haddan tashqari ko’p iste’mol qilish.

Nima uchun albuminni tahlil qilish jigar faoliyatini o’rganishda amalga oshiriladi?

Albumin jigarda ishlab chiqarilganligi sababli, uning miqdorining pasayishi jigar hujayralarining holatini ko’rsatadi. Albumin darajasi qanchalik past bo’lsa, jigar shikastlanishi shunchalik jiddiy bo’ladi. Agar plazmadagi oqsil miqdori tushib bolsa, onkotik bosim ham kamayadi, ya’ni suyuqlik qon oqiminidan to’qimaga o’tadi, natijada shish va astsitni (qorin istisqosi) hosil qiladi. Onkotik bosimdagi sezilarli o’zgarishlar 30 g/l dan kam bo’lgan albumin miqdorida kuzatiladi.

Albumin testi bilan birga qanday tekshiruvlar buyuriladi?

Bemorning ahvolini yaxshiroq baholash uchun shifokorlar ko’pincha albuminning qondagi miqdorini aniqlash uchun belgilangan tahlil bilan birga boshqa testlarni ham o’tkazadilar:

• alaninaminotransferaza (ALT);
• kreatinin;
• umumiy oqsil;
• aspartataminotransferaza (AST);
• karbamid.

Qo’shimcha tekshiruvlar bilan ham, albumin uchun standart yoki shoshilinch tahlil arzon turadi. Shuning uchun har kim uni buyurtma qilishi mumkin.

Adabiyot

1. Moman, R., Gupta, N., Varacallo, M. Fiziologiya, Albumin. In: StatPearls, 2021.
2. Rothschild, M., Oratz, M., Schreiber, S. Serum albumin. Gepatologiya, 1988. jild. 8(2). – B. 385-401.
3. Dolgov, V.V., Menshikov, V.V. Klinik laboratoriya diagnostikasi. Milliy yetakchilik. – M. : GEOTAR-Media, 2012. – S. 192-193.

Tekshiruvning aniqligiga ko’plab omillar ta’sir qiladi. Shuning uchun, testdan bir hafta oldin bemorlar ultratovush yoki rentgen tekshiruvidan o’tmasliklari, massaj va fizioterapevtik muolajalarni amalga oshirmasliklari lozim.

Tahlildan bir kun oldin spirtli ichimliklarni iste’mol qilmaslik kerak. Bundan tashqari, shifokor qonning holatiga ta’sir qilishi mumkin bo’lgan dori-darmonlarni vaqtincha cheklashi mumkin.

Testdan 12 soat oldin qahva, choy, sharbat yoki sut ichish mumkin emas. Faqat gazsiz suv. Odatda, albumin uchun qon tahlili ertalab o’tkaziladi. Kechqurun, tekshirishdan oldin yog’li va og’ir taomlarni iste’mol qilish tavsiya etilmaydi.

Testdan 2 soat oldin chekish mumkin emas. Jismoniy va psixologik nagruzka ham mumkin emas: stress vaziyatlar, baland zinapoyalardan ko’tarilish va yugurish. Tahlildan oldin kamida 15 daqiqa bir joyda o’tirib, nafasni rostlab olish tavsiya etiladi. Sekin, chuqur nafas olish qonning maqbul tarkibini tinchlantirishga va tiklashga yordam beradi. Bu test natijalarining noto’g’ri chiqishi xavfini kamaytiradi.

Shifokorlar tez-tez albumin konsentrasiyasini dinamikada o’lchaydilar va qo’shimcha tahlillarni buyuradilar. Bunday holda, barcha tekshiruvlar teng sharoitda amalga oshirilishi kerak: bir vaqtning o’zida va bir joyda.

Shifokorlar bir nechta maqsadlarga erishish uchun albumin qon tahlilini o’tkazadilar:

• jigarning faoliyatini o’rganish;
• jigar va buyraklarning surunkali patologiyalarini aniqlash;
• shish sindromini tashxislash uchun;
• mushaklar va yog ‘ massasining nisbatlarini baholash (ozuqaviy holat);
• shikastlanish va kuyish oqibatlarini tekshirish;
• onkologik patologiyalar kelib chiqargan zararlarni aniqlash.

Natijalarni talqin qilish

Albuminning qondagi miqdori o’lchanganda, norma yoshga bog’liq.

To’rt kunlik chaqaloqlarda norma 28 dan 44 g/l. To’rt kundan 14 yoshgacha bo’lgan bolalarda norma 38-54 g/l ni tashkil qiladi. 14-18 yoshlarda bo’lgan o’smirlarda albuminning qondagi normal konsentrasiyasi 32-45 g/l ni tashkil qiladi.

18 yoshdan oshgan ayollar va erkaklar uchun norma 35-52 g/l ni tashkil qiladi.