Qonning triglitseridlarga tahlili

Trigliseridlarni tahlil qilish tomirlar, yurak, oshqozon osti bezi va jigar kasalliklarini rivojlanish ehtimolini aniqlashga yordam beradi. Odatda bu diagnostika asosiy lipid spektriga kiritilgan bo’lib, boshqa tekshirishlar bilan birgalikda amalga oshiriladi.

Tavsif

Trigliseridlar oddiy yog’lar (lipidlar) bo’lib, ular kuchaytirilgan jismoniy mashqlar va och qolgan paytda hujayralarni energiya bilan ta’minlaydi. Ular jigarning yog’ hujayralarida ishlab chiqariladi yoki oziq-ovqat bilan tanaga kiradi. Bundan tashqari, trigliseridlar ikki qismga bo’linadi: bir qismi yog’ to’qimalarida to’planadi, ikkinchisi esa oqsillar bilan birlashib, juda past zichlikdagi lipoproteinlarni (JPZLP) hosil qiladi. Mushaklar va boshqa to’qimalar energiya manbai sifatida trigliseridlardan foydalanadi.

Kun davomida trigliseridlar konsentrasiyasi o’zgaradi. Odatda ovqatdan keyin bir soat o’tgach trigliseridlar konsentrasiyasi ortadi. Yog’li go’sht, spirtli ichimliklar, sariyog’ va qandolat mahsulotlarini ortiqcha miqdorda iste’mol qilganda jigarda ko’proq yog’ kislotalari to’planadi va organizmda ko’proq triglitseridlar ishlab chiqariladi. Noto’g’ri ovqatlanish lipidlar almashinuvining buzilishining (gipertrigliseridemiya) asosiy sababidir.

Lipidlar almashinuvining buzilishi birlamchi va ikkilamchiga bo’linadi. Birlamchi gipertrigliseridemiya irsiyatni keltirib chiqaradi. Tug’ilgandan boshlab bemorlarda ba’zi fermentlar noto’g’ri ishlaydi. Bunday holatlar kam uchraydi.

Ikkilamchi gipertrigliseridemiya diabet, buyrak va qalqonsimon bez kasalliklari bilan yuzaga keladi. Lipidlar muvozanati buziladi, buning natijasida tomirlarda yog’li blyashkalar paydo bo’ladi, va ateroskleroz rivojlanadi. Tomirlarning yo’li torayishi yurak xuruji, tromboz yoki insultga olib kelishi mumkin. Gipertrigliseridemiyada oshqozon osti bezi va jigarda yog’ to’planadi, bu esa organlarning faoliyatini buzadi. Bemorlarda ko’pincha pankreatit va gepatit rivojlanadi.

Agar trigliseridlarni muntazam ravishda tekshirib tursangiz, qon tahlili ko’plab xavfli patologiyalarni oldini oladi. Bu, birinchi navbatda, gipertrigliseridemiyaning xavf omillaridan ta’sirlangan insonlarga tegishli:

• chekish;
• alkogolizm;
• ortiqcha vazn;
• kam harakat turmush tarzi.

Jigar, oshqozon osti bezi, qon tomirlari va yurakni tashxislashda trigliseridlarga tahlil o’tkaziladi.

Tekshirish usuli

Trigliseridlar miqdori fotokolorimetriya (yoki fotometriya) usuli yordamida o’lchanadi – yorug’likni yutish orqali moddaning konsentrasiyasi aniqlanadi.

Tekshirish materiali

Venadan qon.

Trigliseridlarning biologik o’zgarishi qanday?

Bu ko’rsatkichlarning normal tebranishi. Trigliseridlar darajasi bir oy davomida o’zgarishi mumkin. Shuning uchun, ba’zida qon tahlilida trigliseridlarni qayta tekshirish tavsiya etiladi. Natijalar ham noto’g’ri talqin qilinishi mumkin:

• turli kasalliklarning keskinlashishida;
• tahlilga noto’g’ri tayyorgarlik ko’rishda (qon topshirishdan oldin ovqatlanish yoki spirtli ichimlik iste’mol qilish);
• homiladorlik;
• ba’zi dorilarni qabul qilish (masalan, gormonal).

Trigliseridlarga tahlil bilan birga qanday tekshirishlar belgilanishi mumkin?

Faqat trigliserid testi har doim ham aniq tashxis qo’yishga imkon bermasligi sababli, shifokorlar ba’zida u bilan birga quyidagi testlarni ham buyuradilar:

• umumiy xolesteringa;
• apoliprotein A1;
• yuqori zichlikdagi lipoproteidlar, YZLP (yoki yuqori zichlikdagi xolesterin, YZX);
• past zichlikdagi lipoproteidlar, PZLP (yoki past zichlikdagi xolesterin, PZX);
• juda past zichlikdagi lipoproteidlar, JPZLP (yoki juda past zichlikdagi xolesterin, JPZX);
• aterogenik indeks.

Mutaxassis barcha ma’lumotlar va anamnez asosida xulosa chiqarishi uchun keng qamrovli tekshirish o’tkazish kerak.

Trigliserin tahlilining arzon narxi tufayli har kim tahlil topshira oladi. Shuningdek, qulay shartlarda biokimyoviy qon testi, PTV protrombin vaqti va boshqa umumiy tekshirishlar o’tkaziladi.

Qon hilozi nima?

Bu qonning trigliseridlar bilan ortiqcha to’yinganligi. Boshqacha qilib aytganda, «semiz qon».

Adabiyot

1. Aterosklerozning oldini olish va davolash uchun lipid almashinuvi buzilishlarini tashxislash va tuzatish. Evroosiyo Kardiologiya Assotsiatsiyasi Aterosklerozni o’rganish milliy jamiyati (AMJ), 2020. – 61 bet.
2. Alves-Bezerra, M., Kohen, D. Jigarda trigliseridlar almashinuvi, 2017. – 8 (1) jild. – 1 – 8 bet.
3. Dislipidemiyani tashxislash va davolash bo’yicha EOC/EOA tavsiyalari, 2016. – 71 bet.
4. Yershova, A. I., Ivanova, A. A., Aksenova Y. O. va boshqalar. Ikkilamchi giperlipidemiya: etiologiya va patogenez, 2019. – 113 bet.

Qonni 12 soatlik ochlikdan so’ng topshirish kerak. Tahlil qilishdan oldin oxirgi ovqatlanishda faqat yengil, kam yog’li taomlarni iste’mol qilish tavsiya etiladi. Qonning trigliseridlarga tekshiruvi aniq natija berishi uchun tahlildan ikki soat oldin chekish, sharbat, choy yoki qahva ichish mumkin emas.

Trigliseridlar darajasiga jismoniy va psixologik nagruzkalar ta’sir qiladi. Shuning uchun, ko’rikdan bir soat oldin, har qanday siqilish hissidan ehtiyot bo’ling: yugurib, zinapoyadan tez ko’tarilish mumkin emas. Tahlildan oldin 15 daqiqa davomida o’tirib, tinchlanishingiz kerak, shunda qonning trigliseridlarga tahlili muvaffaqiyatli bo’ladi.

Massaj, rentgen, ultratovush va fizioterapiya muolajalaridan chiqib ko’rikga kelish tavsiya etilmaydi, chunki ular qon ko’rsatkichlariga ta’sir qiladi. Agar takroriy trigliseridga tahlil o’tkazilsa, u birinchi tahlil bilan bir vaqtda amalga oshirilishi kerak.

Keng qamrovli xolesterin testlari tananing qon tomirlarini blokirovka qilishga moyilligini ko’rsatadi – tromboz va qon tomirlari, shuningdek, boshqa yurak-qon tomir kasalliklari. Shuning uchun ular tayinlanadi:

• qon tomir patologiyalari va ularning xavflarini baholash bilan;
• steatogepatit;
• qandli diabet;
• o’tkir va surunkali pankreatit;
• endokrin patologiyalar.

Qondagi trigliseridlar: norma — 1,7 mmol / l gacha