Trombin vaqti tahlili

Trombin vaqtini aniqlash qon quyqasi paydo bo’lish vaqtini aniqlashga imkon beradi. Buning uchun shifokorlar fibrinogenning sifati va miqdorini baholaydilar. Tahlil natijalari jigar patologiyalari va trombozni davolash, homilaning erta davrda tushishining oldini olishda ishlatiladi. Trombin vaqtini tahlil qilish QIV tahlili (ivish vaqti) bilan birgalikda keng qamrovli tekshirish (koagulogramma) tarkibiga kiradi.

Ta’rif

Koagulyatsiya tizimining ishi ko’p jihatdan trombinga bog’liq. Ushbu ferment qon quyqalarini barqarorlashtirib, qon ketishini to’xtatishga yordam beradi. Agar trombin miqdori o’zgarsa, qon ivishi (gemostaz) buziladi. Trombin vaqtini aniqlash qon quyqasining hosil bo’lish tezligini baholashga va ushbu tizimning ishlashidagi buzilishlarni aniqlashga imkon beradi.

Qon quyqaları asta-sekin, bir necha bosqichda shakllanadi. Ushbu jarayonning oxirida trombin fibrinogenga ta’sir qilib, fibringa aylanadi. Aynan fibrin quyqalarning shakllanishini yakunlaydi.

Trombo testi qon ivishining oxirida yuzaga kelishi mumkin bo’lgan patologiyalarni aniqlash imkonini beradi. Bularga disfibrinogenemiya (DFG) kiradi. U fibrinogen molekulasida funksional o’zgarishlarni keltirib chiqaradi. Ushbu patologiyada trombin vaqti oshadi va trombositlar agregatsiyasi kuchayadi.

Disfibrinogenemiya, ayniqsa, surunkali va o’tkir jigar patologiyalarida rivojlanadi. Kamdan kam hollarda irsiy kasalliklarda.

Fibrinogen darajasi pasayganda, bemorlarda quyidagi alomatlar paydo bo’ladi:

• yaralarning uzoq vaqt bitishi;
• hayz paytida qon oqimining ko’payishi;
• ko’p qon ketish;
• toshma;
• gematomalarning o’z-o’zidan shakllanishi.

Ushbu belgilar boshqa kasalliklarda ham uchraydi va shuning uchun insonlar o’zlarida gemostaz patologiyasini kamdan-kam sezadilar. Odatda, shifokorlar trombin vaqtini aniqlashni disfibrinogenemiya tashxisi uchun emas, balki antikoagulyantlarni davolashda buyuradilar. Shuningdek, ushbu tekshirish homiladorlik patologiyalarida amalga oshiriladi.

Tahlil materiali

Venadan qon.

Trombin vaqti testi bilan birga yana qanday tahlillar buyuriladi?

Tekshirishning aniqligini oshirish uchun trombin vaqtini aniqlash bilan bir qatorda shifokorlar quyidagi testlarni o’tkazadi:

• fibrinogenga;
• protrombin;
• APTT (faollashtirilgan yarim tromboplastin vaqti);
• (xalqaro normallashtirilgan nisbat);
• D-dimer;
• asosiy qon parametrlari.

Protrombin va fibrinogen nima?

Bu qon ivishi tizimida muhim rol o’ynaydigan oqsillardir.

Disfibrinogenemiya nima?

Bu jigar patologiyasi bo’lib, unda juda kam fibrinogen ishlab chiqariladi yoki faol bo’lmagan fibrinogen sintezlanadi.

INR nima?

Bu bemorning qon ivish tezligining sog’lom insonlarda qon ivish vaqtiga nisbati. Olingan natija xalqaro tromboplastin sezgirlik indeksiga ko’paytiriladi, bu turli xil asbob-uskunalar va kelib chiqishi turli xil bo’lgan tromboplastinlardan foydalanishdagi chalkashliklarni oldini oladi.

APTT nima?

Bu atama faollashtirilgan qisman tromboplastin vaqtini anglatadi. Bu qon quyqasi shakllanishi uchun zarur bo’lgan vaqt. APTT testi tanadagi qon ivish jarayonini taqlid qiladi.

D-dimer va FDP tahlili nima?

Bular kerak bo’lmaganda tananing qon quyqalarini eritish qobiliyatini baholashga yordam beradigan ko’rsatkichlar.

Adabiyot

1. Volkova, P.O., Zolotavina M.L., Didenko S.N. va boshqalar.Ayollarda qon koagulyatsiyasi genlari va guruh va Rh qon aksessuarlarining polimorfizmiga bog’liqligi. – Ilmiy almanax, 2016. – No 1-2 (15). – P.455-458.
2. Undas, A. Fibrinogen va trombin vaqtini aniqlash (TT). — Molekulyar biologiya metodlari, 2017.
3. Noyob qon ivish buzilishlarini tashxislash va davolash bo’yicha klinik ko’rsatmalar: X, II, VII omillarning irsiy etishmovchiligi, 2018 yil.

Qon quyqalariga qon tahlili och qoringa o’tkaziladi: ovqat va test o’rtasida kamida 8-12 soat farq bo’lishi kerak. Shuning uchun shifokorlar odatda ertalab 8-11 gacha tekshiruvdan o’tishni buyuradilar. Ertalabki test eng aniq natijalarni beradi, deb hisoblandadi.

Agar bemorlar dori-darmonlarni iste’mol qilsalar, bu haqda davolovchi shifokorga xabar berish kerak. U qaysi birini vaqtincha qabul qilishni to’xtatish kerakligini tushuntiradi.

Tahlil qilishdan 2 soat oldin chekish, choy, qahva va boshqa ichimliklarni iste’mol qilish mumkin emas. Ozroq gazsiz suv ichish mumkin.

Trombin vaqtini aniqlashdan oldin, yugurish va zinapoyadan tez ko’tarilish tavsiya etilmaydi. Sinovdan bir soat oldin stress holatida bo’lish va ortiqcha jismoniy mashqlar bilan shug’ullanish man etiladi. Tekshirishdan oldin tinchlanish uchun laboratoriyada kamida 15 daqiqa o’tirib, chuqur nafas olish foydalidir. Bu qonning holatini normallashtirishga va tahlilning aniqligini oshirishga yordam beradi.

Tekshirish natijasi fizioterapiya, rentgen nurlari, ultratovush tekshiruv va massaj tufayli buziladi (noto’g’ri chiqishi mumkin). Shuning uchun shifokorlar oxirgi protseduradan 5-7 kun o’tgach, tahlil qilishni maslahat berishadi.

Agar takroriy tekshirish talab etilsa, u birinchisi bilan bir xil sharoitlarda amalga oshirilishi kerak: bir vaqtning o’zida va bir joyda.

Trombin vaqti tahlili quyidagi holatlarda buyuriladi:

• disfibrinogenemiyada;
• hayzning og’ir kechisida (ko’p qon ketsa);
• trombozga moyilligida;
• operatsiya va tug’ruqdan keyin qon ketishida.

Shuningdek, homilaning beixtiyor tushishi sabablarini aniqlash uchun tekshirish o’tkaziladi. Trombin vaqtini aniqlash DIC (tarqalgan intravaskulyar koagulyatsiya) xavfini baholash va davolash jarayonini nazorat qilishga yordam beradi. Tahlil natijalari arterial tromboz ehtimolini ko’rsatadi.

Trombin vaqti tahlilining normasi 14 dan 21 sekundgacha.

Agar tromblar shakllanishi tezligi optimal qiymatlardan pastga tushsa, bu qonda trombositlarning haddan tashqari ko’pligini ko’rsatadi (trombositoz).

Trombin vaqti ko’payganda, muammo quyidagi sabablarga ko’ra yuzaga kelishi mumkin:

• o’tkir leykemiya;
• disfibrinogenemiya;
• fibrinogen mahsulotlarining parchalanish miqdori ko’payishi;
• antikoagulyantlar bilan davolash;
• og’ir jigar patologiyasi.

Qon quyqalarining sekin shakllanishi homiladorlik asoratlariga ham xosdir, unda platsentaning ajralishi muddatidan oldin sodir bo’ladi.

Trombin vaqti aniqlangandan so’ng, natijalar davolovchi shifokor tomonidan talqin qilinishi kerak.

Tahlil natijasiga nima ta’sir qiladi?

Ba’zi dorilar tekshirish natijasini noto’g’ri talqin qiladi. Shuning uchun qabul qilinayotgan barcha dorilar haqida shifokorga oldindan xabar berish muhimdir. Shuningdek, qon tarkibiga yangi muzlatilgan plazma quyish ta’sir qiladi.

Tahlil natijasini to’g’ri talqin qilish uchun shifokorlar ko’pincha uni keng qamrovli koagulgramma tekshirishning bir qismi sifatida o’tkazadilar. Shuningdek, agar kerak bo’lsa, anniq (maxsus) tibbiyot sohalaridagi mutaxassislar bilan maslahatlashadilar. Bu aniqroq tashxis qo’yishga yordam beradi.