Spermogramma

Spermogramma tahlili erkaklarning urug’lantirish qobiliyatini tekshirishga yordam beradi. Ushbu tekshiruv reproduktiv tizim va bepushtlik patologiyalarini aniqlash uchun o’tkaziladi. Shuningdek, sun’iy urug’lantirishga tayyorgarlik ko’rishda spermogramma testi buyuriladi. U umumiy klinik tekshiruvga kiritilgan va ko’pincha Kruger spermogrammasi bilan birgalikda amalga oshiriladi. Tahlilning arzon narxi tufayli, har bir erkak kishi reproduktiv funksiyasini bir kunda tekshirtirishi mumkin.

Tavsif

Sperma tarkibida maniy va spermatozoidlar mavjud. Sperma prostata bezining sekreti bo’lib, jinsiy qinning kislota miqdorini kamaytiradi, spermatozoidlar faolligini oshiradi va ularni oziqlantiradi. Ushbu suyuqlik tufayli spermatozoidlar tuxumhujayraga yetib borishi mumkin.

Spermatozoidlar – bu genetik materialga ega jinsiy hujayralardir. Sog’lom erkakda spermaning bir porsiyasida 39 milliondan ortiq shunday hujayralar mavjud.

Agar sperma xususiyatlarini ko’p jihatdan baholash kerak bo’lsa, shifokorlar spermogramma topshirishni tavsiya qiladilar:

• rangi bo’yicha;
• kislotalilik;
• yopishqoqlik;
• hajmi;
• konsistensiya;
• loyqalik;
• hid;
• eritrositlar;
• shilimshiq;
• aglutinatsiya;
• agregatsiya.

Spermatozoidlarning faolligi va hayotiyligi sperma xususiyatlariga bog’liq. Agar ko’rsatkichlar o’zgarsa, bu ba’zi patologiyalarning belgisi bo’lishi mumkin. Shuning uchun klinikada spermogramma nafaqat reproduktiv salomatlikni tekshirish, balki kasalliklarni aniqlash uchun ham topshiriladi. Misol uchun, agar spermaning xususiyatlari o’zgarsa, bu moyaklar varikozi, prostatit yoki jinsiy yo’l bilan yuqadigan infeksiyalarning belgisi bo’lishi mumkin.

Spermogramma tahlili homilador bo’lish imkoniyatini to’g’ri aniqlashga yordam beradi. Homilador bo’lish ehtimoli yuqori bo’lishi uchun, spermogrammada spermatozoidlarning norma miqdori bir millilitr eyakulyatda 15 milliondan kam bo’lmasligi kerak. Namunadagi barcha jinsiy hujayralarning 58% dan ortig’i yashovchan, 40% dan ortig’i harakatchan va kamida 4% ning tuzilishi buzilmagan bo’lishi kerak.

Ba’zida shifokorlar eyakulyatning dinamikadagi xususiyatlarini baholash uchun bir nechta testlarni buyuradilar. Bu bemorning holatida qanday o’zgarishlar yuz berayotganini aniqlashga yordam beradi.

Agar spermogramma parametrlari o’zgarsa, bu ko’pincha patologik jarayonlarni anglatadi. Misol uchun, reproduktiv tizim faoliyati shikastlanishlar, yallig’lanishlar, gormonal kasalliklar va infeksiyalar tufayli izdan chiqsa.

Agar eyakulyat hajmi kamaysa, bu ko’pincha sperma chiqaradigan yo’llar yoki prostata bezi yallig’lanishi, moyaklar atrofiyasi, gonadotropik gormonlar yetishmasligi yoki reproduktiv tizimdagi tug’ma kasalliklarini anglatadi.

Spermatozoidlar miqdori kamayishi (oligozoospermiya) har doim ham patologiyani anglatmaydi. Bu qariganda jinsiy bezlarda ro’y beradigan o’rgarishlar tufayli sodir bo’lishi mumkin. Tashxisni aniqlashtirish va oligozoospermiyaning haqiqiy sababini aniqlash uchun shifokorlar ko’pincha birinchi testdan to’rt hafta o’tgach, takroriy spermani tekshirtirishni buyuradilar.

Eyakulyat tekshiruvi natijalarni yuqori tezlikda olish bilan farq qiladi. Agar spermogrammaga tahlil topshirilsa, test natijalarini bir kun o’tgach olish mumkin.

Tekshiruv usuli

Mikroskopiya.

Tekshirish uchun material

Eyakulyat.

Adabiyot

1. Pushkar D. Yu. va boshqalar Urologiyada laboratoriya diagnostikasi // Metodik tavsiyalar No 57. ABV-press nashriyoti MChJ. – 2019 yil – S. 102.
2. Shatoxina I. S. VS Kuznetsova Eyakulyatsiyani o’rganish // Darslik. – M. – 2014 yil.
3. Menkveld R. JSSTning inson urug’ini tekshirish va qayta ishlash bo’yicha laboratoriya qo’llanmasining beshinchi nashrida taklif qilingan past normal sperma morfologik qiymatining klinik ahamiyati //Osiyo andrologiya jurnali. – 2010. – T. 12. – Yo’q. 1. – S. 47.
4. Rey P. F. va boshqalar. Sperma morfologiyasi yoki funktsiyasining sifatli nuqsonlariga olib keladigan genetik anomaliyalar //Klinik genetika. – 2017. – T. 91. – Yo’q. 2. – S. 217-232.

Spermogrammada tahlili imkon qadar ishonchli bo’lishi uchun bemor bir nechta qoidalarga rioya qilishi kerak.

Testdan oldin 5-10 kun davomida har qanday intoksikatsiyadan o’zini asrash kerak: sanoat, tamaki yoki giyohvand moddalar. Tekshiruvdan oldin kamida ikkin kun jinsiy aloqadan voz kechish kerak, lekin yetti kundan oshmasligi kerak. Testdan bir hafta oldin sauna yoki hammomga tashrif buyurish mumkin emas. Organizmni har qanday qizib ketishdan saqlash kerak, chunki bu biomaterialning xususiyatlariga ta’sir ko’rsatadi.

Agar bemor fizioterapiya, UTT, rentgen yoki prostata massajiga borsa, ushbu protseduralardan keyin kamida uch kun o’tishi kerak, shunda ular spermogramma tahlilining natijasiga ta’sir qilishni to’xtatadi.

Tanosil tizimning yallig’lanish patologiyalariga chalingan insonlar tuzalishdan keyin ikki hafta kutishlari kerak va shundan keyingina eyakulyat tekshiruviga yozilishlari mumkin. Yuqori harorat bilan bog’liq har qanday kasalliklardan so’ng, bu vaqt oralig’i kamida 7 kun bo’lishi kerak.

Materialni topshirish kuni mashinadagi ‘o’tirgichni isitish’ funksiyasidan foydalanishingiz mumkin emas.

Agar erkak kishi dori-darmonlarni qabul qilsa, ular haqida shifokorga xabar berishi kerak. U qaysi dorilar spermogrammani o’tkazishga xalaqit bermasligini va qaysi dorilarni vaqtincha bekor qilish kerakligini aniqlab beradi.

Ba’zida takroriy test o’tkazish kerak. Bunday holda, spermogramma uchun eyakulyatni ikkinchi marotaba topshirish birinchisi bilan bir xil sharoitda amalga oshirilishi kerak. Ushbu tahlillarda bemor o’zini tiygan davri bir xilligiga ishonch hosil qilish lozim. Qo’shimcha testlar to’g’ri bajarilganda, tekshiruvning aniqligi oshadi.

Shifokorlar quyidagi holatlarda spermogramma topshirishni tavsiya qiladilar:

• erkaklar homilador qilish (naslni davom ettirish) qobiliyatini tekshirish;
• bepushtlik sabablarini aniqlash;
• sun’iy homilador qilishga tayyorgarlik ko’rish;
• urologik kasalliklarni tashxislash;
• andrologik va urologik patologiyalarni davolashni nazorat qilish;
• vazektomiya muvaffaqiyatliligini tekshirish.

Spermogrammaning narxi juda yuqori emas. Shuning uchun har bir erkak profilaktika sifatida yoki kasallik belgilari paydo bo’lganda ushbu tekshiruvga yozilishi mumkin.

Spermogrammani qayerda topshirish kerak?

Erkaklar maxsus video stimulyatsiya xonada eyakulyat namunasini topshirishadi. Masturbatsiyadan oldin siydik pufagini bo’shatish, jinsiy a’zolarni va qo’llarni yuvish muhim. Barcha eyakulyat steril idishda yig’iladi. Masturbatsiya paytida so’lak yoki moylash vositalaridan foydalanish mumkin emas, chunki bu testning aniqligini pasaytiradi.

Spermogramma testi eyakulyatning suyuqlik darajasini baholashga yordam beradi. Masturbatsiyadan so’ng sperma odatda quyuq konsistensiya ko’rinishda chiqadi, 10-60 daqiqadan so’ng esa suyuq bo’ladi. Agar eyakulyat odatdagidan ko’ra uzoqroq suyuqlashsa, bu prostata bezi yoki urug’ pufakchalari yallig’lanishi belgisi bo’lishi mumkin.

Keyinchalik, shifokorlar sperma hajmini aniqlaydilar. Spermogrammada ushbu ko’rsatkichning normasi 1,5 ml yoki undan ko’p bo’lishi kerak. Agar sperma miqdori oshsa, bu odatda tashxisga ta’sir qilmaydi.

Eyakulyat miqdori me’yordan kam bo’lsa, quyidagilarni anglatishi mumkin:

• sperma chiqadigan yo’llar to’silganligi;
• sperma chiqadigan yo’llar yoki prostata bezining surunkali yallig’lanishi;
• ba’zi tug’ma kasalliklar;
• moyaklar atrofiyasi.

Hidning normal ko’rsatkichi kashtan gullarining hididir. Agar bemorda prostata atrofiyasi bo’lsa, biomaterialning hidi bo’lmaydi. Yiringli-yallig’lanish jarayonlari bo’lgan bemorlarda sperma ko’pincha sasigan hidga ega bo’ladi.

Spermogramma topshirilgandan so’ng, eyakulyat rangi ham baholanadi. Normal rang – oq-kulrang yoki oq-sariq.

Erkak kishining spermasi quyidagi hollarda sariq rangga ega bo’ladi:

• uzoq vaqt davomida o’zini jinsiy aloqadan tiyganda;
• bilirubin konsentrasiyasining oshishi bilan bog’liq patologiyalarda;
• flavin va boshqa preparatlarni qabul qilgandan so’ng.

Eyakulyat to’liq suyuqlashganda, shifokorlar uning yana bir xususiyatini — yopishqoqligini baholaydilar. Agar yopishqoqlik oshgan bo’lsa, demak bu spermatozoidlar harakatlanishini pasaytirishi mumkin. Ushbu muammo urogenital traktdagi bezlarga anaerob infeksiya ta’sir qilganda paydo bo’ladi.

Kislotalikka ko’ra, eyakulyatning normal ko’rsatkichlari – ishqoriy yoki zaif ishqoriy reaksiya hisoblanadi. Kislotalikning optimal xususiyatlari 7,2-8. Bunday sharoitlarda spermatozoidlarning maksimal harakatchanligi ta’minlanadi. Ushbu qiymatlar oshib ketganda, bemorda prostata bezi kasalligi, vezikulit, prostatit yoki boshqa o’tkir yallig’lanishlar bo’lishi mumkin.

Agar kislotalilik darajasi pasaysa, buning sabablari quyidagicha:

• prostata-vezikulyar kompleksning surunkali yallig’lanishi;
• spermatozoidlarning konsentrasiyasi ortishi;
• sperma chiqadigan yo’llarning yo’qligi yoki to’silganligi.

Spermogramma tahlilidan so’ng, shifokorlar eyakulyatning asosiy xususiyatlarini tekshiradilar va ularga asoslanib, bemorning reproduktiv salomatligini baholaydilar.

Testning aniqligiga nima ta’sir qiladi?

Tekshiruv natijalarini quyidagi kasalliklar va patologik holatlar buzishi mumkin:

• semirib ketish;
• endokrin tizim kasalliklari;
• jinsiy a’zolarning shikastlanishi;
• autoimmun patologiyalar;
• siydik yo’llari infeksiyalari;
• jinsiy bezlarning uzoq muddat qizib ketishi;
• kam yoki ortiqcha jismoniy nagruzka;
• genetik patologiyalar;
• vibratsiyaning uzoq vaqt ta’sir qilishi.

Klinikaga spermogramma tahliliga yozilishdan oldin, shifokorga ushbu omillarning mavjudligi haqida xabar berish kerak.